Autistic Theory of Mind

Door: Fabienne Hendriks

De autisme theorie ‘Theory of Mind’ stelt dat individuen met autisme het moeilijk kunnen hebben om gedachten, gevoelens, aannames van anderen te verstaan of kortweg intuïtieve empathie of inlevingsvermogen te hebben.

tom

 Mijn standpunt is echter dat andersom hetzelfde waar is. Het ontbreekt mensen van het overwegende neurotype aan een ‘autistische theory of mind’: een onvermogen om op intuïtief niveau het perspectief van een persoon met autisme te verstaan. Om beter het autistisch denken te verstaan moeten mensen met een neurotypisch profiel dus op een bewust niveau leren over autisme, of, met andere woorden, de theorie van autisme. Door dit te doen en door zorgvuldig te zijn als het aankomt op de toepassing van de theorie op het individuele vlak (aangezien de heterogeniteit van de autismebevolking zodanig is dat elke theorie bij elke persoon met autisme een andere toepassing vindt), zullen studenten meer kans hebben om het autismeperspectief beter te verstaan.

Dr. Luke Beardon (@SheffieldLuke) in Understanding and Evaluating Autism Theory van Nick Chown (Jessica Kingsley Publishers, 2016)

Deze Quote heb ik overgenomen van de weblog van Tistje omdat ik van mening ben dat de nadruk te vaak wordt gelegd bij mensen met autisme. Het ontbreekt mensen met autisme aan een goed ontwikkeld inlevingsvermogen in andere mensen. Dat zal ik niet ontkennen, maar het wil niet zeggen dat mensen met autisme geen inlevingsvermogen hebben! Wij hebben wel degelijk inlevingsvermogen en dat is bij ons puur en eerlijk. Wij voelen, ervaren en leven mee als wij deze gevoelens ook oprecht van binnen ervaren.

Geconditioneerde reacties zijn niet puur en oprecht

Het hiaat zal echter liggen in het feit dat wij anders denken, voelen en ervaren en dus ook anders inleven. Wij volgen hierin onze intuïtie, ons puur gevoel en gaan voorbij aan de waarden, normen en ongeschreven regels die wij niet begrijpen. Dat zorgt ervoor dat wij dus niet altijd op het juiste moment het juiste gedrag vertonen. En juist dat maakt het zo moeilijk in de interactie met niet-autisten, want deze mensen verwachten immers een geconditioneerde reactie bij een bepaalde situatie. Om die geconditioneerde reactie te kunnen geven moeten mensen met autisme schakelen en nadenken en op het moment dat wij moeten schakelen en nadenken is onze puurheid en oprechtheid weg en daarmee ook ons inlevingsvermogen.

Een betere wereld heeft autisme nodig

Maar laten we het dan eens hebben over de niet-autisten…Wat ons, als autisten, verweten wordt, herken ik persoonlijk ook bij niet-autisten. Het inlevingsvermogen van niet-autisten is ook vaak beperkt, ondanks dat ze het wel op een normale manier hebben ontwikkeld. Waarom hebben niet-autisten dan zoveel moeite met de denk- en leefwereld van autisten? Ze kunnen zich toch inleven in het feit dat wij niet als een ‘doorsnee’ mens denken en voelen? Of kunnen ze dat toch niet zo goed als ze altijd beweren?

Of willen niet-autisten zich niet inleven in autisten om zo hun eigen waarden, normen en ongeschreven regels krampachtig te beschermen en te behoeden voor nieuwe manieren van denken, doen en ervaren en daarmee de doelgroep met autisme bekritiseren om hun ‘beperkte’ inlevingsvermogen? Mensen met autisme leven in de doorsnee vanuit een puur en eerlijk gevoel en dat is iets wat in deze wereld steeds schaarser dreigt te worden. Het tijdperk van het ego (IK) heerst en daarin kunnen we geen mensen gebruiken die anders denken en voelen, die de wereld wellicht weer naar een beter level kunnen tillen waarin oprechtheid, eerlijkheid en puurheid de hoofdrol spelen.

Hoe dan ook, ik denk dat het een positieve ontwikkeling zal zijn, als niet-autisten ‘gedwongen’ worden om zich te verdiepen in de belevingswereld van autisten. Dus niet enkel de ‘Theory of Mind’ maar ook de ‘Autistic Theory of Mind’ belichten tijdens studie, hulpverlening en begeleiding!

9 gedachten over “Autistic Theory of Mind”

  1. Ik denk ook dat het heel wat schort aan het hele Theory of Mind verhaal. Het komt op mij over alsof mensen zich in elkaar kunnen inleven, ALS ze enigszins met elkaar overeenstemmen voor wat betreft de manier van denken / de wereld beleven. Het gaat mis zodra je te maken krijgt met écht verschillende mensen, of dat nou te maken heeft met autisme, een andere cultuur, of een anderszins andere ervaring en beleving van de wereld.
    Er lijkt vooral sprake te zijn van een inlevingskloof, wederzijds dus. Maar aangezien de mens met autisme al gepathologiseerd wordt, en bovendien in de minderheid is, wordt het probleem daar eenzijdig neergelegd.

    Ik zeg daarmee niet dat autisten zich altijd wel kunnen inleven in anderen. Ik vermoed echter dat de problemen daarmee eerder te verklaren zullen zijn door a) een andere beleving van de wereld en daardoor b) autisten in bijv. een gesprek al zo druk bezig zijn met die beleving en zich staande te houden dat de inleving een extra stap is waar ze niet aan toe komen.

  2. Of zou inleving er wel zijn (dus geen extra stap, maar al aanwezig), maar de woorden en gedrag om dit te adresseren bij de ander niet?

  3. Mijn mening hierin is dat beide partijen inlevingsvermogen hebben, maar dat de manier van communiceren niet strookt. Er is een bepaald verwachtingspatroon en als de mens niet aan dit verwachtingspatroon voldoet op het juiste gewenste moment, dan voelt dit als afwijkend en a-sociaal. Maar dat is het niet, mensen met autisme hebben vaker ook langer tijd nodig om een verhaal compleet te krijgen en dan kan het voor komen dat een reactie pas veel later volgt. Waar ik het meeste moeite mee heb is het verwijt dat autisten een beperkt inlevingsvermogen hebben, want dat is niet waar…we reageren enkel anders, maar dat wil niet zeggen dat we dingen niet aanvoelen of niet begrijpen. De focus ligt m.i. nog steeds teveel op de beperkingen (zoals dit in de volksmond en hulpverlening wordt genoemd) van de persoon met autisme. Daar moet een shifting in komen…

  4. Niet geheel mee eens. In mijn ervaring, en wat ik heb meegemaakt is dat er steeds gehamerd wordt op wat ik nog wel zou kunnen. Wat mijn beperkingen inhouden daar wordt niet goed naar gekeken, zodat ik de afgelopen 15 jaar en zeker sinds ik de diagnose heb, eind 2012 steeds tegen muren aangelopen ben.
    Je moet eerst de persoon met zijn of haar beperkingen volledig doorgronden voordat je weet wat nog mogelijk is.
    Juist omdat dat niet gebeurd is, ben ik volledig afgekeurd, omdat ik niet de juiste ondersteuning kreeg, omdat men alleen keek naar wat ik “volgens iedereen”nog kon.

  5. Kijk ook eens naar mijn stukje over Theory of Mind, een andere blog. Dat is een wat theoretische benadering, maar misschien vind je het wel interessant

  6. Wellicht komt mijn reactie een beetje laat. Maar ik kwam net toevallig je blog tegen. Persoonlijk heb ik erg veel moeite met het aspect van de theory of mind dat het stelt dat het mensen met autisme zou schorten aan empathie.
    Afgelopen zomer is er een boek uitgekomen over ‘the intense world theory’ dat een soort tegenwicht biedt aan de ‘theory of mind’ De theorie komt uit mijn hoofd gezegd uit 2007 en de publicatie van het onderzoek ernaar stamt uit 2015. De essentie ervan is, is dat mensen met autisme niet te weinig gevoel zouden hebben, maar juist te veel. Waardoor de wereld als intens ervaren wordt. Hoewel dit syndroom van de intense wereld nu wel valide klinkt, kent het ook op veel tegenstand omdat het ten deel tegen de gevestigde theorieën zou ingaan.
    Het boek over deze theorie kan ik van harte aanbevelen: De jongen die te veel voelde – Lorenz Wagner. Echt een aanrader voor iedereen. Voor mensen met autisme, hun omgeving, ambtenaren, docenten etc. Het leest als een verhaal en is daardoor heel toegankelijk.

Laat een reactie achter aan Peter Teeuwen (schrijver Het Autistisch Brein) Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *